Cấu tạo bể phốt 3 ngăn và nguyên lý hoạt động là một trong những giải pháp xử lý chất thải sinh hoạt được nhiều hộ gia đình lựa chọn hiện nay. Với thiết kế thông minh, loại bể này không chỉ giúp ngăn mùi hôi mà còn hạn chế tắc nghẽn hiệu quả. Cùng Meohayhangngay.com khám phá cấu trúc chi tiết và cách nó hoạt động để hiểu vì sao đây là sự lựa chọn hàng đầu!
Tổng quan về bể phốt 3 ngăn là gì?
Bể phốt 3 ngăn là một hệ thống xử lý chất thải sinh hoạt tại chỗ, thường được lắp đặt trong các hộ gia đình, nhà phố hoặc công trình dân dụng. Đúng như tên gọi, bể được chia thành ba ngăn riêng biệt với các chức năng khác nhau: ngăn chứa, ngăn lắng và ngăn lọc.
Mục tiêu chính của thiết kế 3 ngăn là tối ưu quá trình xử lý nước thải, từ việc giữ lại chất rắn, phân hủy sinh học cho đến lọc sạch nước trước khi thấm ra môi trường.
Vì sao cần tới 3 ngăn?
Việc chia bể thành 3 ngăn mang lại nhiều lợi ích vượt trội so với các loại bể đơn giản:
- Tăng hiệu quả phân tách chất rắn – lỏng.
- Giảm tối đa tình trạng tắc nghẽn nhờ có lớp lọc cuối cùng.
- Hạn chế mùi hôi và ô nhiễm môi trường.
- Giúp duy trì độ ổn định và tuổi thọ hệ thống thoát nước.
Tóm lại, bể phốt 3 ngăn chính là “lá chắn” âm thầm nhưng cực kỳ quan trọng trong việc bảo vệ hệ thống vệ sinh và môi trường sống của bạn.
Cấu tạo chi tiết từng ngăn bể phốt
Bể phốt 3 ngăn được chia thành ba khoang riêng biệt, mỗi khoang đảm nhiệm một vai trò cụ thể trong quá trình xử lý chất thải. Thiết kế này không chỉ giúp chất thải được phân tầng rõ ràng mà còn đảm bảo dòng chảy luôn thông suốt, hạn chế tối đa hiện tượng tắc nghẽn.
Dưới đây là cấu tạo và chức năng của từng ngăn:
🔹 Ngăn chứa (ngăn thứ nhất)
Đây là ngăn lớn nhất và là nơi đầu tiên tiếp nhận chất thải từ bồn cầu.
Chức năng chính:
- Thu gom và lưu trữ chất thải ban đầu, bao gồm cả chất rắn và chất lỏng.
- Diễn ra quá trình phân hủy yếm khí nhờ vào hệ vi sinh vật tự nhiên có trong chất thải.
- Chất rắn lắng xuống đáy, dần dần biến thành bùn, trong khi phần nước và chất lỏng nổi lên trên sẽ tiếp tục chảy sang ngăn kế tiếp.
👉 Lưu ý: Nếu không hút định kỳ, ngăn này sẽ đầy nhanh và gây tắc nghẽn toàn bộ hệ thống.
🔹 Ngăn lắng (ngăn thứ hai)
Ngăn này có kích thước nhỏ hơn ngăn chứa, nằm ở vị trí trung gian.
Chức năng chính:
- Tiếp tục lắng các hạt rắn nhỏ còn sót lại sau quá trình phân hủy ở ngăn đầu.
- Giúp làm sạch sơ bộ phần nước thải, giảm lượng cặn bẩn trước khi chảy sang ngăn lọc.
- Ngăn này gần như không có hoạt động sinh học mà chủ yếu là xử lý vật lý (lắng cặn bằng trọng lực).
🔹 Ngăn lọc (ngăn cuối cùng)
Đây là khoang nhỏ nhất nhưng đóng vai trò rất quan trọng.
Chức năng chính:
- Lọc nước qua các lớp vật liệu như than hoạt tính, cát, sỏi, xỉ than, đá vụn…
- Ngăn chặn triệt để các chất cặn nhỏ li ti còn sót lại.
- Nước sau lọc sẽ được đưa ra ngoài môi trường hoặc thấm xuống hố thấm.
👉 Lưu ý: Nếu vật liệu lọc bị bít, nước có thể trào ngược gây mùi. Cần kiểm tra định kỳ để đảm bảo độ thông thoáng.
| Ngăn | Vai trò | Đặc điểm nổi bật |
|---|---|---|
| Ngăn chứa | Phân hủy chất thải | Lớn nhất, chứa nhiều bùn |
| Ngăn lắng | Lắng cặn nhỏ | Trung gian, xử lý vật lý |
| Ngăn lọc | Lọc nước sạch | Có vật liệu lọc, ngăn mùi hiệu quả |
Với thiết kế ba tầng xử lý rõ ràng, bể phốt 3 ngăn đảm bảo khả năng xử lý chất thải tối ưu, giảm mùi hôi và tăng tuổi thọ hệ thống vệ sinh trong gia đình.
Vật liệu và kích thước phổ biến của bể phốt
Các loại vật liệu thường dùng để làm bể phốt 3 ngăn
✅ Bể phốt bằng bê tông cốt thép
Ưu điểm:
- Chắc chắn, tuổi thọ cao (lên đến 30–50 năm).
- Chịu được áp lực lớn, phù hợp với nhà nhiều tầng hoặc nơi có nền đất yếu.
Nhược điểm:
- Thi công phức tạp, tốn thời gian.
- Khó di dời, chi phí cao.
✅ Bể phốt bằng nhựa HDPE / Composite
Ưu điểm:
- Nhẹ, dễ lắp đặt, tiết kiệm thời gian.
- Chống ăn mòn, không thấm nước, không bị nứt nẻ do nhiệt độ hoặc áp lực đất.
Nhược điểm:
- Ít đa dạng về kích thước so với loại xây thủ công.
- Dễ bị trôi nếu không chôn cố định kỹ trong đất mềm.
✅ Bể phốt xây gạch / xi măng truyền thống
Ưu điểm:
- Chi phí thấp nếu có sẵn nhân công.
- Dễ tùy chỉnh theo kích thước khu đất.
Nhược điểm:
- Dễ rò rỉ, xuống cấp nhanh nếu không xây đúng kỹ thuật.
- Khó kiểm soát mùi và hiệu suất xử lý thấp hơn loại đúc sẵn.
Kích thước bể phốt phổ biến theo nhu cầu sử dụng
Kích thước bể phốt phụ thuộc vào:
- Số lượng người sử dụng.
- Tần suất sử dụng nước.
- Điều kiện diện tích đất.
Dưới đây là một số kích thước bể phốt 3 ngăn phổ biến:
| Số người dùng | Thể tích đề xuất | Kích thước ước tính (DxRxC) |
|---|---|---|
| 2–4 người | 1.0 – 1.2 m³ | 1.5m x 0.8m x 1.2m |
| 4–6 người | 1.5 – 2.0 m³ | 2.0m x 1.0m x 1.2m |
| >6 người / nhà trọ | 2.5 – 4.0 m³ | 2.5m x 1.2m x 1.5m |
🔸 Lưu ý:
- Ngăn chứa nên chiếm khoảng 50–60% thể tích, ngăn lắng khoảng 30%, và ngăn lọc khoảng 10–20%.
- Nếu lắp bể bằng nhựa/composite, nên tham khảo kỹ cấu hình có sẵn từ nhà sản xuất.
Nguyên lý hoạt động của bể phốt 3 ngăn – Đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả
Bể phốt 3 ngăn tiêu chuẩn hoạt động theo một nguyên lý cực kỳ thông minh: kết hợp quá trình phân hủy sinh học với phân tầng chất thải, từ đó giúp giảm tối đa thể tích, hạn chế mùi hôi và tránh tắc nghẽn.
Quá trình này được chia thành 3 bước chính, diễn ra hoàn toàn tự nhiên nhờ vào các vi sinh vật yếm khí luôn tồn tại trong môi trường bể kín.
✅ Bước 1: Chất thải được dẫn xuống ngăn chứa
Ngay khi bạn xả nước, toàn bộ chất thải từ bồn cầu sẽ đi thẳng vào ngăn chứa – đây là khu vực đầu tiên và lớn nhất trong bể. Tại đây, các chất thải rắn bắt đầu lắng xuống đáy, tạo thành lớp bùn nhờ quá trình lên men và phân hủy yếm khí.
Trong lúc đó, các khí sinh ra như H₂S, CO₂, CH₄ sẽ thoát lên trên theo ống thông hơi, giúp hạn chế mùi hôi tích tụ trong nhà vệ sinh.
✅ Bước 2: Chất thải bán lỏng chuyển sang ngăn lọc để tiếp tục xử lý
Những chất lơ lửng chưa kịp lắng ở ngăn đầu tiên sẽ chảy sang ngăn lọc, nơi có thêm lớp vật liệu lọc (sỏi, than hoạt tính, cát…) để tiếp tục giữ lại các cặn hữu cơ nhỏ.
Tại đây, các vi sinh vật phân hủy tiếp phần hữu cơ còn lại, giúp nước trở nên trong hơn trước khi được đưa ra ngoài.
✅ Bước 3: Nước sạch được tách ra, chất khó phân hủy bị giữ lại
Trong ngăn cuối, chất thải khó phân hủy như sợi thực vật, nhựa, tóc… sẽ bị giữ lại trên bề mặt. Trong khi đó, phần nước đã qua xử lý sẽ thoát ra ngoài qua ống dẫn hoặc thấm xuống hố thấm nếu có.
👉 Kết quả sau xử lý: Chất thải trong bể sẽ được phân thành 3 lớp:
- Lớp bùn: lắng xuống đáy.
- Lớp nước: nằm ở giữa, tương đối sạch.
- Lớp váng nổi: gồm các tạp chất không phân hủy.
Tại sao nguyên lý này lại hiệu quả?
- Tối ưu phân tầng: Giữ lại chất rắn, chỉ để nước sạch thoát ra.
- Tận dụng vi sinh tự nhiên: Không cần dùng hóa chất độc hại.
- Giảm mùi, giảm tắc: Nhờ phân hủy triệt để ngay trong bể.
- Tiết kiệm chi phí bảo trì, nếu kết hợp với hút bể định kỳ.
Một số lưu ý khi xây dựng bể phốt tự hoại 3 ngăn
✅ 1. Xác định đúng vị trí lắp đặt
– Nên đặt bể cách xa nguồn nước sinh hoạt (giếng, bể nước…) ít nhất 10m.
– Tránh các khu vực dễ sạt lở hoặc nền đất yếu.
✅ 2. Tính toán dung tích phù hợp
– Dựa vào số người sử dụng và tần suất xả thải.
– Thể tích tối thiểu cho hộ gia đình 4–6 người: khoảng 1.5–2m³.
✅ 3. Tỷ lệ phân chia 3 ngăn hợp lý
– Ngăn chứa: 50–60% tổng thể tích.
– Ngăn lắng: 25–30%.
– Ngăn lọc: 10–15%.
✅ 4. Chọn vật liệu xây dựng chất lượng
– Có thể dùng bê tông, nhựa HDPE hoặc composite.
– Đảm bảo bể kín, không rò rỉ nước thải ra môi trường.
✅ 5. Bố trí đường ống khoa học
– Ống đầu vào cao hơn ống đầu ra để tạo dòng chảy.
– Có ống thông hơi để thoát khí tránh áp suất.
✅ 6. Nắp bể và cửa hút cần dễ tiếp cận
Để thuận tiện cho việc kiểm tra và hút bể định kỳ.
✅ 7. Không xả rác không phân hủy vào bể
– Tránh tắc nghẽn và quá tải bể.
– Không đổ dầu mỡ, băng vệ sinh, túi nilon, khăn ướt…
Bể phốt 3 ngăn là lựa chọn thông minh cho mọi công trình. Với cấu tạo tối ưu và nguyên lý hoạt động khoa học, loại bể này giúp xử lý chất thải hiệu quả, thân thiện môi trường và tiết kiệm chi phí về lâu dài. Nếu bạn đang xây mới hoặc muốn nâng cấp bể cũ, đừng bỏ qua giải pháp này. Hãy chọn đơn vị thi công uy tín để đảm bảo hiệu quả sử dụng tối đa nhé!
TUKA